SALİH AMEL VE HAYIR İŞLEMEK

Sevgili canlar,

Cümlenize sevgi ve saygılarımı sunarım. Hepiniz hoş geldiniz. Yapacağımız hak olan hizmetleri Cenab-ı Allah dergâh-ı izzetinde kabul eylesin.

Bugünkü konumuz, salih amel ve hayır işlemek olacaktır.
Hayırişlemek; iyilik yapmak, birbirimize yardım etmek ve dayanışma içinde olmak demektir. Rabbimiz bizlere bu emirleri vermiş ve bu doğrultuda yaşam sürmenin dosdoğru yol olduğunu bildirmiştir.

Bu konuda şu ayet-i kerimeyi örnek verebiliriz:

“İyilik, yüzlerinizi doğu ve batıya çevirmeniz değildir. Asıl iyilik; Allah’a, âhiret gününe, meleklere, kitaba ve peygamberlere iman edenin; malını çok sevmesine rağmen onu akrabaya, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara, dilenenlere ve kölelere verenin; namazı dosdoğru kılanın, zekât verenin; söz verdiklerinde sözlerini yerine getirenlerin; sıkıntıda, darlıkta ve savaş anında sabredenlerin eylemidir. İşte doğrular bunlardır, işte takva sahipleri de bunlardır.”
(Bakara, 177)

HAYIR: DİLDE, GÖNÜLDE VE AMELDE İYİLİK

“Hayır” kelimesi Arapça kökenlidir ve "en iyi", "iyilik", "faydalı iş", "güzel davranış" gibi anlamlara gelir.
Halk kültürümüzde de bu kelime büyük yer tutar:
“Hayır yapmak”, “hayırlı işlerde bulunmak”, “hayırlı olsun” gibi ifadeler; hep iyilikle, güzellikle, Allah rızasını gözeterek yapılan işleri anlatır.

İnanan bir kul bilir ki, hayır işlemek yalnızca dünyevi bir yardımlaşma değil; aynı zamanda Allah katında makbul olan salih bir ameldir.

SALİH AMEL NEDİR?

"Salih" kelimesi, sulh (barış) ve salah (iyilik) köklerinden gelir.

• Sulh: barış, uzlaşma, düzen
• Salah: faydalı olma, düzgünlük, iyilik

Salih amel, hem kişinin kendisine hem topluma, mahlûkata, kâinata fayda sağlayan, barışı ve iyiliği amaçlayan davranıştır.
Allah rızasını gözeterek yapılan, menfaatten uzak, faydalı her iş salih amel kapsamına girer.

Bu bağlamda ezan da her gün bizleri şöyle çağırır:
“Hayya ale’s-salah, hayya ale’l-felah” – “Haydin iyiliğe, haydin kurtuluşa!”

SALİH AMELLER KUR’AN’DA NASIL GEÇER?

Kur’an’da salih amel sıkça vurgulanır. İmanla birlikte salih amel şart koşulmuştur. İnandığını fiile dökmek gerekir.

• “Mü’min olarak, erkek ya da kadın, her kim salih amel işlerse, işte onlar cennete girerler ve zerre kadar haksızlığa uğratılmazlar.”
  (Nisâ, 124)
• “Yoksa kötülük yapanlar, kendilerini iman edip salih amel işleyenlerle bir mi sanıyorlar? Hayatları ve ölümleri bir mi olacak? Ne kötü hüküm veriyorlar!”
  (Câsiye, 21)
• “Mallarınız ve evlatlarınız sizi bize yaklaştırmaz. Ancak iman edip salih amel işleyenler başka. Onlara yaptıklarının kat kat mükâfatı vardır.”
  (Sebe, 37)

Bu ayetlerden anlaşılacağı üzere, salih amel, Allah katında gerçek değeri olan eylemdir.

AMELLER NİYETLE DEĞER KAZANIR

Salih amel yalnızca dış görünüşten ibaret değildir. Niyet çok önemlidir.
Riya (gösteriş), çıkar veya kibir gibi niyetlerle yapılan işler Allah katında makbul değildir.

• “Ey iman edenler! Allah’a ve Resulü’ne itaat edin, amellerinizi boşa çıkarmayın.”
  (Muhammed, 33)
• “Sana ve senden öncekilere vahyolundu: Şayet şirk koşarsan, amellerin boşa gider.”
  (Zümer, 65)

NUH PEYGAMBER VE OĞLU: BİLGİSİZ YARDIM TALEBİ

Kur’an, sadece güzel örnekleri değil, ibretlik olayları da bildirir. Hz. Nuh’un oğlunun kurtulması için ettiği dua, bize önemli bir ders verir:

“Ey Nuh, o senin ailenden değildir. Çünkü salih olmayan bir iş yapmıştır. Hakkında bilgin olmayan bir şeyi benden isteme.”
(Hud, 46)

Bu ayet, kişinin Salih amel sahibi olması gerektiğini, soyun değil amelin belirleyici olduğunu açıkça gösterir.

SEÇİMLERİMİZ KADERİMİZİ BELİRLER

İnsan, hayır ve şer arasında seçim yapma özgürlüğüne sahiptir. Seçimlerimizin sonucu bize aittir.

• “Kim salih amel işlerse kendi lehinedir; kim de kötülük yaparsa kendi aleyhinedir.”
  (Fussilet, 46)

İLİM, AHLAK VE SALİH AMEL

Bazen çok ilim sahibi olmak veya çok ibadet etmek, topluma ve insanlığa fayda sağlamıyorsa Salih amel sayılmaz.
Bu konuda Noksanî Baba şöyle der:

“Çok ilim okudum, aklım yetmedi,
Câhd eyledim, kimse elim tutmadı.
Çok amel kazandım, fayda etmedi,
Hor, zelil gezerdim zindan içinde.”

Amelin faydalı olabilmesi için ihlas, tevazu, hizmet ve topluma katkı gerekir.

Hz. Ali der ki:

“İnsanların en üstünü, Allah yolunda kendinden, ailesinden ve malından infak eden kişidir. Çünkü senin yaptığın hayır, senin için azık olur; bıraktığın ise başkalarının hayrı olur.”

Hz. Muhammed (sav) de şöyle buyurur:

“İnsanların en hayırlısı, insanlara en faydalı olandır.”

SONUÇ: HAYIRDA YARIŞALIM

Sevgili canlar,
Allah bizlere akıl, irade ve seçim hakkı vermiştir. Bu dünya, ebedi âleme hazırlık yeridir. Ve bu sınavı geçmenin yolu imanla birlikte Salih amel işlemekten geçer.

Bazen bir tebessüm, bir lokma ekmek, bir hasta ziyareti, bir dua bile Salih amel olabilir. Yeter ki niyetimiz halis, hedefimiz Allah rızası olsun.